آرایش واژگانی در جملات خبری گویش آتنی (ساروی) در چارچوب نظری بهینگی

با توسعة دیدگاه¬های رده¬شناختی زبان، چارچوب بهینگی به عنوان فرانظریه¬ای بر دیگر نظریه¬ها مطرح شد. بر این اساس پژوهش حاضر در قالب حاکمیت و مرجع گزینی در چارچوب نظری بهینگی برای بررسی آرایش واژگانی جملات خبری گویش آتنی (از گویش¬های مازندرانی) به انجام رسیده است. هدف از این پژوهش شناخت و تحلیل گویش آتنی به عنوان یکی از گویش¬های ایرانی در معرض خطر است که با به کارگیری فرانظریة بهینگی در تعیین محدودیت¬های حاکم بر آرایش جملات خبری گویش و رتبه¬بندی آنان به انجام رسیده و با استفاده از تابلوها و نمودارها در چارچوب بهینگی ارائه شده است. در تحلیل بهینگی گویش، محدودیت های مورد استفاده به طور کلی در سه دسته، تقسیم¬بندی می¬شوند که عبارت اند از: محدودیت های انطباق (چپ هسته، چپ مشخص¬گر، چپ متمم)، محدودیت عناصر اجباری (هستة اجباری، مشخص گر اجباری) و محدودیت¬های ساختاری (به اقتباس از: kuhn, 2003؛ مشتمل بر محدودیت وفاداری (خوانش¬کامل، تجزیه) و محدودیت نشانداری (عامل مشخص¬گر، عدم حرکت واژگانی، اقامت، فاعل، مبتدا¬انداز). نتایج پژوهش با تأیید مفهوم وحدت در تنوع در انگاره¬های آرایش واژگانی ساخت¬های خبری گویش آتنی، وجود تنوعات میان زبانی را حاصل رتبه¬بندی متفاوت آنان به شمار آورده و جهان شمولی نظریة بهینگی را در ارتباط با تعداد ثابت تخطی¬ها از محدودیت های انطباق تأیید می کند.